ԱԲ-ի գիտական հոդվածները

 Օրեր առաջ անգլերենի խմբագիրների մի առցանց համայնքում ամերիկացի խմբագիրներից մեկը գրել էր, որ մի գիտական հանդեսի համար հոդված է խմբագրում և զարմանալի խնդրի առաջ է կանգնել։ Նկատել է, որ հղվող գիտական հոդվածների մեծ մասի անվանումները կամ այլ տվյալներ գոյություն չունեն։ Փնտրել է համացանցում և ոչ մի տեղ չի գտել։ Ինչպե՞ս կարող էր այդպես պատահել, տարակուսում է նա։

Նրա գրառումը մեկնաբանողները նրան շնորհավորում են, որ նա խմբագրում է իր առաջին՝ ԱԲ-ի հեղինակած հոդվածը։ Պարզվում է՝ ԱԲ-ը երբ հոդված է հեղինակում, հղվող երևակայական աղբյուրների տվյալներ է ստեղծում։

Ուրեմն՝ հոդվածագիր «գիտնականնե՛ր» ջան, հաջորդ անգամ որ ԱԲ-ի օգնությամբ մի բան կգրեք այս կամ այն հանդեսում հրատարակելու և ձեր ինքնակենսագրականում մի տող ավելացնելու  համար, գոնե ֆայմեք, հղվող աղբյուրների տվյալները ստուգեք ու գոյություն ունեցող տվյալներով փոխարինեք։ Հնարավոր է՝ ձեր բախտը չբերի, ուշադիր խմբագիր կարդա ձեր բստրոցը և նկատի այն բոլոր թերությունները, որոնք հատուկ են ԱԲ-ի հեղինակած տեքստերին։

Թվայի՞ն, թե թվանշային

Քանի որ թվային-թվանշային զույգին վերաբերող իմ գրառումը «թաքնված» է լեզվաոճական  ուղեցույցի տեքստում և նաև համացանցային որոնող ծառայությունների կողմից չի ցուցակագրվում, որ լայն հանրությանը հասանելի դառնա, այստեղ առանձին պատճենում եմ։ 

numerical — թվային  (числовой, численный)

digital — թվանշային  (цифровой) 

number — թիվ, համար  (число, номер)

digit — թվանշան, թվանիշ  (цифра) (միայն մեկ նիշ)

numeral — թվանշաններով արտահայտված թիվ (որևէ քանակի նիշերով)

digital representation of numerical data — թվային տվյալների թվանշային ներկայացում 

numerical/numeral system, numerical order — թվային համակարգ, թվային դասավորություն

digital system, digital technologies, digital age, digital broadcasting —  թվանշային համակարգ, թվանշային տեխնոլոգիաներ, թվանշային դարաշրջան, թվանշային հեռարձակում

numerical literacy - թվային գրագիտություն (թվերով գործողություններ կատարելու հմտությունը)

digital literacy - թվանշային գրագիտություն

Բայց՝ 

digitize — թվայնացնել  (ո՛չ թվանշայնացնել), որովհետև «թվայնացնել»-ը, բացի digitize-ից, այլ իմաստով չի գործածվում և ավելի կարճ ու բարեհունչ է, քան «թվանշայնացնել» տարբերակը։

------------

Տարիներ առաջ ես էլ էի սխալ բառը գործածում, բայց մեկը բացատրեց, և հասկացա։ Հույս ունեմ՝ հասկացողների թիվը օրեցօր կմեծանա, որովհետև իսկապես տխրեցնող է, որ մեր ազգը երկու հասկացությունների և բառերի միջև տարբերությունը չի հասկանում և մի բանի փոխարեն մի ուրիշ բան է ասում։

Օրինակ՝ երբ ասում են թվային գրագիտություն, սա այլ բան չէ, քան թվերով գործողություններ կատարելու (գումարել, հանել, բազմապատկել, բաժանել ևն) ունակությունը՝ numerical literacy-ն։ Մինչդեռ digital literacy-ն ուրիշ բան է։ Այստեղ կարող եք տեսնել գրագիտությունների տեսակները և դրանց բացատրությունները։