«Արևի ծագումը տեսնել» այս կամ այն լեռան կատարից, հորիզոններին իշխող բարձունքներից՝ մի շատ տարածված, շատ հաճելի զբոսանք է Շվեյցարիայում։ Արևի ծագումը տեսնելու համար մարդիկ այս երկրում այնպիսի նեղություններ են հանձն առնում, որ մեզանում կարող է նկատվել առնվազն հիմարություն։ Երևակայիր, սի՛րելիս, որ մարդիկ օրերով՝ գիշեր-ցերեկ մագլցում են Ալպերի կատարները, շատ անգամ անձրևի կամ ձյունի տակ, վտանգավոր առապարներով, սառցադաշտերով, ժայռերի ու մացառների մեջ, որպեսզի մի լեռնակատարից կամ արևի ծագումը դիտեն, կամ լայնարձակ հորիզոնների գեղեցիկ տեսարանների պատճառած հաճույքը մի քանի րոպեով ճաշակեն։ Վտանգներն այնքան մեծ են և այնպես հաճախ լեռնային տուրիստների համար, որ յուրաքանչյուր տարի մի քանի տասնյակի է հասնում զոհերի թիվը։
Մոլորվում են անծանոթ կիրճերում ու սառչում կամ հոսող ձյան հետ տարվում են անդունդները, կամ սխալ անզգույշ քայլով վայր են գլորվում ահագին բարձրություններից ու ջարդուփշուր լինում ձորերի մեջ։ Այնուամենայնիվ, բնության գեղեցկություններին, Ալպերի օդին սիրահար ճանապարհորդները չեն քաշվում ամեն տարի նույն վտանգավոր արահետները մագլցել և նորերը փնտրել, միշտ դեպի վեր, միշտ դերի վե՜ր։ Ինչ ուզում ես ասա, սի՛րելիս, բայց, ըստ իս, մի տրագիկական մեծություն, վեհություն կա դեպի լուսավոր բարձունքները, դեպի անհունը դիմող այս ըմբոստ հոգիների գեղեցիկ խենթության մեջ։ Քեզ չե՞ն գրավում բոցի շուրջը սավառնող և այրվող թիթեռները։ Նույն բանն է։
Անցյալ տարի ցանկությունս այնպես մեծ էր սրանց պես լեռնակատարների վրա շրջել, անծանոթ հովիտներում թափառել, մոտիկից տեսնել վտանգը, ճաշակել գեղեցիկ խենթության պատճառած քաղցր սարսափը, դողալ, բայց նայել մութ անդունդներին, լսել խորխորատների մեջ փշրվող ջրվեժների հառաչանքը, տեսնել այն զարմանալի ծառերը, որոնք, ասես երկրից խռոված, սիրում են անմատչելի բարձունքները, որտեղից նրանք ամառ թե ձմեռ փսփսում են աստղերի հետ, տնքում ու գանգատվում փոթորիկների տակ։ Այնպես էի ուզում գեթ մի անգամ արծիվների շնչած օդը շնչել, նրանց պես երկնքին մոտ զգալ ինձ, որ, չնայելով իմ բոլոր անկարողության, լեռնային ճանապարհորդություն կատարելու իմ խղճուկ անզորության, հանձն առա ուսանող ընկերներիս հրավերը մի լեռնակատար բարձրանալ, այն էլ ձմեռ ժամանակ։
Հունվարի տոներն էին։ Իմ ընկերներն էին մի գրիզոնցի երիտասարդ, մի գերմանացի՝ Հանովրից, և էլի մի ուրիշ ուսանող՝ դարձյալ Գերմանիայից։ Լոզանից ճանապարհ ընկանք երկաթուղով առավոտյան ժամի 4-ին։ Գնացքը լիքն էր նույն զբոսանքի գնացող ջահիլ աղջիկներով ու երիտասարդներով, օտարականներ ու տեղացիներ, պայուսակները թիկունքներին, լավ կապած, ոտներին լեռնային հաստ կոշիկներ, իսկ ձեռներին մի-մի հաստ, երկար գավազան։ Աղմուկ, ճիչ, ուրախություն, սրախոսություններ։ Լուսաբացից առաջ հասանք լեռան ստորոտը, և սկսվեց վերելքը։ Մեզանից առաջ քանի մի ուղեկիցներով հանդարտ բարձրանում էր մեր փիլիսոփայության երիտասարդ պրոֆեսսոր Միյյու, որ Ալպերի ջերմ սիրահար է և ամբողջ ամառ թափառում է լեռներում։
