Մոկաց քաղցրիկ հիշատակներ

Մայրիկիս հայրական տատիկը՝ Շուշանը, Մոկաց Գոմանս գյուղից էր (տեղացիների լեզվով՝ Գյումանց)։ Գաղթել էր 1915 թվականին Անդրանիկի գնդի պաշտպանությամբ, ինչ-որ ժամանակ մնացել Էջմիածնում հավաքված գաղթականների մեջ և այդտեղ էլ՝ ընդհանուր գերեզմաններում, թաղել իր որոշ հարազատների։ Շուշան տատիկը գնաց իր նախնիներին միացավ, երբ ես 7 տարեկան էի։ Այստեղ կներկայացնեմ երկու ոտանավոր-խաղ, որոնք մեզ հիշատակ են մնացել Շուշան տատիկից։ Կարծում եմ՝ սրանք հետաքրքիր կլինեն մեր բանահավաք-ազգագրագետներին։ Շուշան տատիկն իր թոռնիկներին հրավիրում էր մի խաղի՝ «բուճ էնելու», այսինքն՝ ճակատ ճակատի խփելու, հետևյալ շուտասելուկով.

Օկե, դոկե, դընազա,

Չալե, չավուշ, վըրկազա,

Մախտա կոճակ,

Տան պլոճակ,

Ճա՛ն, արի՛, ճո՛ւկ։

Այս «ճուկ»-ն ասելիս էլ պետք է ճակատը խփել երեխայի ճակատին։ «Բուճ էնել» արտահայտությունը բարբառային բառարաններում վկայված չէ։ Այն նշանակում է «ճակատ ճակատի խփել» հավանաբար մանկական լեզվով։ «Բուճ» բառը գուլպա է նշանակում որոշ բարբառներով, բայց ո՛չ մոկաց բարբառով. մոկսեցիները գուլպային «թաթ» էին ասում, ինչպես վանեցիները։

Արդեն իմ տատիկը՝ Շուշանի հարսը, իր մոկսեցի սկեսուրից սովորել, ապա ինձ՝ իր թոռնուհուն, սովորեցրել է մի ոտանավոր՝ «դանդաղասելուկ», որը կներկայացնեմ ստորև։ Այս ոտանավորը սովորական ոտանավոր չէ. այն արտասանվում է միայն մի գործողության կատարման ժամանակ՝ խառնված երկար մազերը սանրելու։ Տատիկս ոտանավորն արտասանում էր, երբ սանրում էր իմ խառնված երկար մազերը, երբ ես դպրոցական էի։ Տատիկս դրա առաջին երեք տողն արտասանում էր փոքր-ինչ «մաքրված» արտասանությամբ, իսկ ես այն կներկայացնեմ այնպես, ինչպես, կարծում եմ, պիտի արտասաներ մոկսեցի Շուշան տատը։

Օղորմի էն պառվու խոքյո՜ւն,

Օր կյնաց Էրուսաղե՜մ,

Շատ քյար քյաղե՜ց,

Ավազ մաղե՜ց,

Չուզեց ուր ջանին արքայութե՜ն,

Ուզեց խառնակ մազին ի՛ստակութե՜ն։

Հայկական ձայնագրության ուղեցույց և ձայնանիշերով գրքեր համացանցում

For the English variant of the list of downloadable books with Armenian musical notes, please scroll down. The outdated links have been updated!!!

Այս էջում ներկայացնում ենք հայկական ձայնագրության (նոտագրման համակարգի) մասին մեր գրած ուղեցույցն ու հայկական ձայնանիշերով այն գրքերի ցանկը, որոնք կարելի է ներբեռնել համացանցից։

Հայկական ձայնագրության համակարգին և դրա համար ստեղծված տառատեսակին (հեղինակ՝ Ռուբեն Թարումյան, պատվիրատու՝ «Վեմ» կրթամշակութային հիմնադրամ) ու ստեղնաշարներին ծանոթանալու համար մի փոքրիկ ուղեցույց ենք գրել, որը կարող եք ներբեռնել «Վեմ» ռադիոկայանի կայքից կամ, եթե այնտեղ եղած հղումները չգործեն, մեր պահոցից՝ ներքոբերյալ հղումներով։

հայերեն տարբերակ (Համառոտ ուղեցույց հայկական ձայնագրության)
ռուսերեն տարբերակ (Краткое руководство по армянской нотописи - на русском языке)
անգլերեն տարբերակ (A Brief Guide to Armenian Musical Notation - in English)


Իսկ ստեղնաշարներն ու տառատեսակը ներբեռնեք հետևյալ հղումներով՝
Ուինդոուսի համար (the LimonjianNotation font and a keyboard layout for Windows)
Լինուքսի համար  (the LimonjianNotation font and a keyboard layout for Linux)
Մակի համար (the LimonjianNotation font and a keyboard layout for Mac)

կամ բոլորը միասին՝ այստեղից։

«Լեզվի և ոճի հարցեր» հանդեսի հատորների ցանկերը՝ մեկ էջում

• ԼԵԶՎԻ ԵՎ ՈՃԻ ՀԱՐՑԵՐ
• ՀԱՏՈՐ 1
• ՀԱՏՈՐ 2
• ՀԱՏՈՐ 3
• ՀԱՏՈՐ 4
• ՀԱՏՈՐ 5
• ՀԱՏՈՐ 6
• ՀԱՏՈՐ 7
• ՀԱՏՈՐ 8
• ՀԱՏՈՐ 9
• ՀԱՏՈՐ 10
• ՀԱՏՈՐ 11