Քանի որ վերջերս հաճախ եմ կարդում, որ հայերս, ապրելով վտանգավոր գոտում և թշնամական երկրներով շրջապատված, նույնպես պետք է իրավունք ունենանք անձնական զենք ունենալու, ինչպես, օրինակ, շվեյցարացիք ու իսրայելացիք, համացանցից հայթայթեցի որոշ տեղեկություններ այս մասին։
Շվեյցարիայում զինվորական ծառայությունն ավարտելուց հետո անհատն իրավունք ունի ծառայության ժամանակ իրեն տրված հրազենը գնելու, սակայն հատուկ թույլտվություն ստանալուց հետո։ Յուրաքանչյուր քաղաքացիական անձ կարող է անձնական օգտագործման հրազեն գնել, սակայն դարձյալ պետք է թույլտվություն ստանա (քանի որ, օրինակ, հոգեկան հիվանդներին կամ նախկինում ծանր հանցագործություն կատարածներին զենք չեն տա)։ Այսպիսով՝ 8,5 միլիոն բնակչությամբ Շվեյցարիայի քաղաքացիական անձանց ձեռքին կա շուրջ 2 միլիոն հրազեն։ Շուրջ 10 տարի առաջ շատ ավելի շատ զենք կար՝ 3,4 միլիոն։ Շվեյցարացիք նաև ամեն տարի հրաձգության մրցումներ են անցկացնում 13-17 տարեկան պատանիների համար։ Եվ չնայած մարդկանց ձեռքում այսքան զենքի առկայությանը և շվեյցարացիների՝ զենքին տիրապետելու բարձր ցուցանիշներին՝ Շվեյցարիան հրազենով մարդասպանության համարյա զրոյական ցուցանիշ ունի։
Իսրայելում անձնական հրազեն ունենալու իրավունք տրվում է գրավոր ու բանավոր եբրայերենին տիրապետող, միայն 21 տարին բոլորած քաղաքացիական անձանց, եթե ծառայել են բանակում, իսկ եթե չեն ծառայել, ապա պիտի սպասեն մինչև 27 տարեկանը։ Ի դեպ, խոսքը չի վերաբերում ինքնաձիգներին, որոնք ունենալն արգելված է քաղաքացիական անձանց։ Քաղաքացիական անձը կարող է ունենալ առավելագույնը մեկ ատրճանակ կամ որսորդական հրացան։ Սա ունենալու իրավունքն էլ ամեն մեկին չի տրվում. կան բազմաթիվ արգելիչ հանգամանքներ, որոնց պատճառով հրազեն ունենալու իրավունք ստանալու համար ամեն տարի դիմած 10.000 իսրայելացիների միայն 20 տոկոսին է այդ իրավունքը տրվում։ Հրազենի իրավունքի արտոնագիրն էլ պիտի թարմացվի երեք տարին մեկ։ Բացի դրանից, Իսրայելի առողջապահության և հանրային անվտանգության նախարարությունները երեք ամիսը մեկ ստուգումներ են կատարում, որպեսզի, օրինակ, հոգեկան շեղումներով անձանց ձեռքին հրազեն չհայտնվի։ 2017 թ. մի հետազոտություն ցույց տվեց, որ 8 միլիոնից ավելի բնակչություն ունեցող Իսրայելի քաղաքացիական անձինք ունեն 557 000 գրանցված ու չգրանցված հրազեն։ Սակայն վերջերս Իսրայելում զենքի վերահսկողության օրենքը մեղմացվեց. 2018-ի օգոստոսին ընդունված օրենքի շնորհիվ այժմ Իսրայելի մինչև 500 հազարով ավելի քաղաքացիական անձինք (գլխավորապես՝ վետերան հետևազորայիններ և նախկին ոստիկաններ) հրազեն ունենալու իրավունք կստանան։
Աղբյուրներ
https://www.independent.co.uk/news/world/politics/switzerland-high-rates-gun-ownership-why-doesnt-no-mass-shootings-a8230606.html
https://www.businessinsider.com/does-switzerland-give-every-citizen-a-gun-2018-2
http://www.caliber3range.com/Professional-Courses/Firearms-Licensing
https://edition.cnn.com/2018/08/21/middleeast/israel-gun-laws-relaxed-intl/index.html
https://www.thewrap.com/carried-gun-israel-heres-learned-gun-control/
