8/31/18

Խենթի մի ձեռագիր բանաստեղծությունը

Կոստանդնուպոլսյան «Կոհակ» լրագրի 1911 թ. համար 2-ում տպագրված է Րաֆֆու «Խենթը» վեպի հերոսի՝ Խենթի՝ Սամսոն Տեր-Պողոսյանի մի ձեռագիր բանաստեղծության լուսանկարը։ Բանաստեղծությունը գրվել է 1880 թվականին Էջմիածնում, գրաբարով և նվիրված է Հարություն Չաքրյան Զեյթունցուն։ Վերջինս «Զեյթունցիների քայլերգի» բառերի հեղինակն է, եղել է հեղափոխական գործիչ։ Խենթը Հարությունին ասում է, որ այս ձեռագիր բանաստեղծությունը Հարությունը տանի ցույց տա օտարության մեջ գտնվող հայորդիներին, որոնք պայքարում են ազատության համար («Զիմ կենդանագիր ընդ քեզ, Յարութիւն, տար ցոյց հայորդւոց ոյք յօտարութիւն....»)։


Նուէր առ Պ. Յարութիւն Չաքրեան Զեյթունցի

1. Ի սէր հայրենեաց ի բանտ վարեցար
Անդ գետնախշտեայ ցաւօք տանջեցար
Բայց այն հայրենեաց փրկանաց եթ գին
Չար կամաւ կրեցեր ի քումդ անձին։

2. Ըստ քեզ ոչ ի բանտ, ի բերդ պաշարեալ
Ընդ բազմից ընկերացս ի վտանգ անկեալ
Մերձ էաք մատնիլ ի մահուան ճիրան
Գոլ սրոյն կերակուր սարակինոսեան։

3. Բայց եռաց արիւն յերակս հայորդւոյն
Փրկել զնոսա ի ձեռաց մահուան
Զնախնեաց քաջութիւն այլոց ցուցանել
Յանձն առի զմահ զնոսա ազատել։

4. Զիմ կենդանագիր ընդ քեզ, Յարութիւն
Տար ցոյց հայորդւոց ոյք յօտարութիւն
Թէ կան դեռ ի մեզ նմանողք նախնեաց
Թէ եռայ արիւն յերակս ոմանց։

5. Թէ ի սէր ազգին յանձն առնուն զմահ,
Ի բանտ գերութիւն վարին դեռ անահ,
Ոչ միայն Սամսոն եւ ոչ Յարութիւն,
Հարազատ նախնեաց մերոց են բազում։

Սամսոն Տէր Պօղոսեան [ի] Ղարաջավերան գեղջէ

1880 թիւ 20ն Ապրիլի
Սբ Էջմիածնում

Նկարի աղբյուրը՝ Ճանկիւլեան Յարութիւն Կ., Յիշատակներ հայկական ճգնաժամէն, մասն Բ., գլ. Բ.