Հավանաբար շատերը գիտեն «Այբուբենի աղոթքի» մասին («Արարիչ Բովանդակ Գոյութեանց Դատաւոր Երկնից....»)։ Շատերը գիտեն այս աղոթքը, բայց, որքան հասկանում եմ, մարդկանց մեծ մասը չգիտի, թե ով է դրա հեղինակը։ Երբեմն տեսնում եմ, որ այն վերագրում են Մեսրոպ Մաշտոցին, մի տեղ էլ գրված է, թե Ղազար Ջահկեցին է «18-րդ դարում Աստծուց ստացել»։
Այս աղոթքի հեղինակը լեզվաբան Պողոս Պողոսյանն է, որն ուսումնասիրում էր միջնադարյան «յոթնագրյանք» կոչվող ժողովածուները։ Նա այս աղոթքը ՀՈՐԻՆԵԼ և տպագրել է յոթնագրյանքին նվիրված իր մի հոդվածում (««Յոթնագրյանքի» գաղտնիքները», «Գարուն», 1987/2, էջ 92), ապա նույն թեմայով մենագրությունում (1600-ամյա գաղտնիքներ, Երևան, 1991, էջ 100-101)։
Նա վերցրել է միջնադարյան վերոնշյալ ժողովածուներում եղած բառացուցակներից որոշ բառեր (ընդ որում գործածել է տարբեր ժողովածուների ցուցակների բառերը, ոչ թե միայն մեկ ցուցակի), դրանք անհրաժեշտաբար քերականական ձևափոխության ենթարկել, երբեմն նոր բառ ստեղծել ձեռագրում եղած բառի արմատից, հարմար բառեր չգտնելու դեպքում էլ ինքը մի բան հորինել և ստացել այն աղոթքը, որ հայտնի է «Այբուբենի աղոթք» անվամբ։
Այս աղոթքում եթե որոշ բառեր փոխվեին, աղոթքը շատ ավելի հաջող կլիներ, իհարկե։ Օրինակ՝ «Դատաւոր Երկնից»-ի «Երկնից»-ն իմաստային առումով հաջող չէ, կարող էր նույնարմատ «Երկնաւոր»-ը լինել, և շատ ավելի լավ բան կունենայինք արդյունքում։ Պողոսյանի գրած «Չարեաց Պատաղիչ»-ը ոչ ոք չի հասկանում, ուստի մարդիկ իրենք են այն սրբագրել ավելի հասկանալի, բայց անհեթեթ «Չարեաց Պաղատիչ»-ով, սակայն անհեթեթ բան են ստացել, որովհետև Քրիստոսը չարիքներին («չարեաց» նշանակում է «չարիքների», ոչ թե «չարերի») չի կարող «պաղատել»։ Այնպես որ, այս աղոթքի սիրահարներ, իմացե՛ք, որ այս աղոթքի հեղինակը գրել է «ՊաՏաՂիչ», որն ունի «խափանիչ» իմաստը և անշուշտ ավելի հարմար է «չարեաց»-ի կողքին լինելու (այս դեպքում բառակապակցությունը կնշանակի «չարիքների խափանիչ»)։
Ինչևէ։ Այս աղոթքը հետաքրքիր բան է։ Եթե մարդիկ այն սիրում են, դրանով աղոթում, ոչ մի խնդիր չեմ տեսնում։ Միայն թե պետք չէ այն վերագրել Մեսրոպ Մաշտոցին կամ մեկ ուրիշ հանրահայտ եկեղեցական գործչի։ Հիշե՛ք․ այս աղոթքի հեղինակը լեզվաբան Պողոս Պողոսյանն է։ Նաև կատարեք վերոնշյալ սրբագրություն-վերականգնումը, եթե Աստծուն անհեթեթ բաներ չեք ուզում ասել։
Ներքևում նկարներով ներկայացնում եմ Պողոս Պողոսյանի վերոհիշյալ հոդվածից ու գրքից այն հատվածները, որտեղ տպագրվել է «Այբուբենի աղոթքը»։ Ինչ վերաբերում է հոդվածին ու գրքին, է՜, եկեք դրանց մասին շատ չխոսեմ, անլուրջ բաներ են (ներքևում՝ նկարներից հետո, մի քանի ավել բան գրել եմ այս մասին)։ Թող ների ինձ երջանկահիշատակ պրն Պողոսյանը։
