9/25/20

Մաքրուհի ու մայրապետ

 
«Մաքրուհի»-ն ու «մայրապետ»-ը կրոնական եզրեր են։ Առաջինը նշանակում է մաքուր, սրբուհի և ոչ թե մաքրող (մաքուր + ուհի → մաքրուհի, հմմտ․ սուրբ + ուհի → սրբուհի, գեղեցիկ + ուհի → գեղեցկուհի), իսկ երկրորդը՝ միանձնուհի, կին կրոնավոր և ոչ թե սանիտար։

Լավ չէ, որ այս բառերը տարածվել են ո՛չ իրենց ոլորտում և ո՛չ ճիշտ իմաստով։ Ի՞նչ էր պատահել «հավաքարար»-ին, որ չգիտեմ ով և ինչու մեջտեղ գցեց «մաքրուհի» տգետ ու անպատշաճ կազմությունը, եթե այն գործածվում է հավաքարարի համար։

Մայրապետն էլ, բացի նրանից, որ նշանակում է կրոնավորուհի, երբեմն գործածվել է միայն բարձր աստիճան ունեցող կրոնավորուհու համար և ոչ թե շարքային վանական քրոջ։ Օրինակ՝ մայրապետներ էին կոստանդնուպոլսեցի հանրահայտ Սրբուհի մայրապետ Գալֆայանը, որ հիմնեց Գալֆայան որբանոցը, թիֆլիսեցի Հռիփսիմե մայրապետ Թայրյանցը, որ նվիրել է Էջմիածնի Մայր տաճարի կենտրոնական դուռը և մահվանից հետո թաղվել Սբ Գայանե վանքի բակում։ Այս կանայք ամուսնացած չէին, հագնում էին սև շորեր, վզից կախված ունեին խաչ, ապրում էին հատուկ միաբանություններում։ Դե հիմա հասկացեք, թե որքան անպատշաճ է «մայրապետ» կոչել այսօր հիվանդանոցներում աշխատող սանիտարներին։ Նույն տրամաբանությամբ, ուրեմն, տղամարդ սանիտարներին էլ պետք էր «վարդապետ» կոչել։


Նկարը վերցրել եմ այստեղից։



Սրբուհի մայրապետի նկարն էլ վերցրել եմ այստեղից։ Հղումով եթե գնաք, կտեսնեք ավելի շատ մայրապետների նկարներ։